علائم قند خون و نحوه تشخیص آن چیست؟
دیابت با سطوح بالای (گلوکز) در خون مشخص می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که پانکراس، انسولین کافی تولید نمی‌کند، یا سلول‌ها قادر به پاسخ مناسب به انسولین تولید نشده نیستند. برخی از علائم قند خون وجود دارد که بسیاری از مردم متوجه آن نمی‌شوند. از این رو ما در این مقاله از درمانگاه انصار شایع ترین علائم اولیه دیابت مرتبط با دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 و آزمایش‌های تشخیص آن را آورده‌ایم.
علائم قند خون چیست؟
علائم اولیه قند خون یا همان بیماری دیابت اغلب پنهان و نامحسوس هستند؛ بنابراین افراد مبتلا به دیابت به ندرت متوجه آن می‌شوند و این امر به ویژه در مورد دیابت نوع 2 صادق است. علائم پنهان قند خون معمولا به سرعت و در عرض چند روز ظاهر و ایجاد می‌شود؛ بنابراین چگونه می‌توان متوجه شد که به دیابت مبتلا هستید؟!
تزریق انسولین برای درمان قند خون
شایع ترین علائم اولیه قند خون
همانطور که در بالا هم گفتیم بیماری دیابت گاهی ممکن است با علائم پنهانی باشد و شما متوجه آن نشوید، اما از آنجایی که این بیماری جزو یکی از پر دردسر ترین بیماری‌هاست، باید سریعات اقدام به تشخیص قند خون و درمان آن کنید. به طور کلی برخی از علائم قند خون شامل موارد زیر است:
-
گرسنگی بیش از حد
یکی از علائم پنهان قند خون گرسنگی بیش از حد است. از آنجا که مقدار گلوکز مورد استفاده سلول‌های بدن برای انرژی تنظیم نمی‌شود، بدن شما به طور خودکار شروع به جستجوی منابع سوخت اضافی می‌کند و باعث گرسنگی مداوم می‌شود. البته اشتهای زیاد برای خوردن همیشه به عنوان نشانه یا علائم قند خون به حساب نمی‌آید. بنابراین برای اینکه دقیقا متوجه شوید که دیابت دارید با خیر، باید آزمایش خون بدهید و بر اساس نتایج آن متوجه شوید.
-
افزایش ادرار
دانشمندان توضیح دادند که افزایش قند خون کلیه‌ها را فعال می‌کند که به دنبال دفع اضافی از طریق ادرار هستند و این امر منجر به تکرر ادرار می‌شود. در این باره هم باید مانند مورد بالا ذکر شود که افزایش ادرار در طول روز، می‌تواند مربوط به بیماری‌های دیگر و گاهی حتی استرس و ترس باشد. اما خب از افزایش ادرار به عنوان یکی از رایج‌ترین علائم قند خون یاد می‌شود.
-
دهان خشک
از آنجا که بدن شما مقدار زیادی مایعات را از طریق ادرار از دست می دهد، این امر منجر به کم آبی بدن و تشنگی شدید می شود که باعث خشکی دهان و خارش شدید پوست در قسمت های مختلف بدن می شود.
-
تاری دید
تاری دید و مشکل در تمرکز ممکن است نشانه سطح بالای قند خون باشد.
-
خستگی
در صورت بالا بودن سطح قند خون، سلول ها نمی توانند گلوکز را به خون جذب کنند. این امر با وجود تغذیه مناسب و خواب کافی منجر به خستگی و ضعف می‌شود.
نحوه تشخیص علائم قند خون
چه عواملی قندخون را افزایش می‌دهند؟
زمانی که شما بیماری در بدن دارید یا اینکه به استرس مداوم دچار هستید بدن شما هورمون مبارزه با استرس تولید می‌کند. این هورمون سبب بالا رفتن قند در خون شما می‌شود. از دیگر عواملی که سبب بالا رفتن قند خون می‌شود عبارتند از:
- مصرف داروهای بیماری دیابت؛
- خوردن یا نوشیدن کربوهیدرات بیش از حد معمول؛
- فعالیت کم یا ورزش نکردن؛
- آسیب های ناشی از جراحی؛
- بیماری های عفونی و مصرف برخی از داروها؛
مهم ترین آزمایش‌های تشخیص قند خون
یکی از معروف‌ترین جمله‌ها و نقل قول‌های پزشکی که همه ما هم شنیدیم این است: “تشخیص، مهم‌تر از درمان است.” در مورد بیماری قند خون هم همین مورد صدق می‌کند. از این رو ما در ادامه چندتا از مهم‌ترین آزمایش‌های تشخیص قند خون را آورده‌ایم. این آزمایش‌ها عبارتند از:
1- آزمایش قند ناشتا
پزشک معمولا بیشتر این آزمایش را به بیمار توصیه می‌کند. تجزیه و تحلیل با جمع آوری نمونه خون ناشتا به مدت حداقل 8 ساعت یا طبق توصیه پزشک انجام می‌شود. در صورتی که قند خون از میزان نرمال آن بیشتر باشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را تجویز کند؛ به ویژه آزمایش هموگلوبین گلیکوزی شده که میزان متوسط گلوکز را در سه ماه قبل از آزمایش نشان می‌دهد. به این ترتیب، پزشک می‌تواند ارزیابی کند که آیا فرد در معرض خطر است یا به این بیماری مبتلا است.
در صورتي كه نتيجه آزمايش قند خون ناشتا نشان دهنده پيش ديابت باشد، لازم است تغييراتي در شيوه زندگي مانند تغییر رژیم غذایی و فعالیت بدنی براي جلوگیری از بروز بیماری انجام شود. با این حال، هنگام تأیید تشخیص بیماری، علاوه بر تغییر شیوه زندگی، مصرف داروها و در برخی موارد انسولین نیز ضروری است.
2- تست تحمل گلوکز (TOTG)
آزمایش تحمل گلوکز که به عنوان بررسی منحنی قند خون نیز شناخته می‌شود، با هدف ارزیابی عملکرد یک ارگانیسم با توجه به غلظت گلوکز مختلف انجام می شود. برای این منظور، سه اندازه گیری قند خون انجام می‌شود: اولین اندازه گیری با معده خالی، دومی پس از مصرف نوشیدنی شیرین، دکستروسول یا گرابا و سوم دو ساعت پس از اندازه گیری اول انجام می‌شود.
در برخی موارد، ممکن است 4 نمونه خون گرفته شود تا 2 ساعت نوشیدن کامل شود، نمونه خون 30، 60، 90 و 120 دقیقه پس از مصرف نوشیدنی شیرین گرفته می‌شود. این آزمایش برای کمک به تشخیص قند خون، پیش دیابت، مقاومت به انسولین و تغییرات پانکراس مهم است، به علاوه در بررسی دیابت بارداری بسیار مورد نیاز است.
3- آزمایش قند خون مویرگی
آزمایش قند خون مویرگی یک آزمایش انگشت سوزن است که از طریق یک دستگاه اندازه گیری سریع گلوکز انجام می‌شود. این دستگاه در داروخانه‌ها یافت می‌شود و بلافاصله نتیجه را می‌دهد. برای این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست و می‌توان آن را در هر زمان از روز انجام داد. این آزمایش بیشتر برای افرادی که قبلا در آن ها قند خون یا پیش دیابت تشخیص داده شده است، به منظور کنترل سطح گلوکز در طول روز استفاده می‌شود.
به طور کلی این روش آزمایش پس از تشخیص قند خون در فرد انجام می‌شود تا بیمار به صورت روزانه بتواند میزان قند خون خود را بررسی کند و در صورت نیاز مقدار بیشتری انسولین استفاده کند و یا در صورت متعادل بودن شرایط، استفاده آن را کاهش دهد. بنابراین برای تشخیص علائم قند خون نمی‌توان تنها به این دستگاه اتکا کرد.
آزمایش قند خون مویرگی
4- آزمایش هموگلوبین گلیکوزی شده
آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله یا هموگلوبین گلیکوزیله با جمع آوری نمونه خون ناشتا انجام می‌شود و اطلاعاتی در مورد میزان گلوکز در گردش خون در سه ماه گذشته قبل از آزمایش ارائه می‌دهد. این به این دلیل است که گلوکز در گردش خون به هموگلوبین متصل می‌شود و تا پایان عمر گلبول‌های قرمز، یعنی 120 روز محدود باقی می‌ماند.
از هموگلوبین گلیکوزیله نیز می‌توان برای ارزیابی بهبود یا تشدید بیماری استفاده کرد، هر چه ارزش آن بیشتر باشد، شدت آن و خطر عوارض بیشتر است.
چه کسی باید آزمایش‌های تشخیص قند خون را انجام دهد
به همه افرادی که علائم قند خون را نشان می‌دهند توصیه می‌شود آزمایش‌هایی را برای تایید بیماری انجام دهند. همچنین زنان باردار برای جلوگیری از عوارض مربوط به افزایش قند خون در دوران بارداری برای این آزمایش‌ها مراجعه می‌کنند. علاوه بر این، افرادی که بدون دلیل مشخص وزن زیادی از دست می‌دهند، به ویژه کودکان و نوجوانان، برای تشخیص احتمال دیابت نوع 1 به آزمایش قند خون نیاز دارند. در نهایت، مهم است که به یاد داشته باشید که همه بیماران دیابتی باید به طور منظم برای کنترل بهتر بیماری آزمایش شوند.
شما عزیزان می‌توانید برای انجام آزمایش‌های مربوط به قند خون به آزمایشگاه انصار مراجعه کنید.
