تب زرد چیست و در چه کشورهایی رایج است؟
یکی از بیماریهای خطرناک که توسط پشه های آلوده منتقل میشود و میتواند فرد مبتلا را تا مرگ برساند، بیماری تب زرد است. “زرد” در نام به زردی اشاره دارد که برخی از بیماران را مبتلا میکند. این بیماری در سالیان گذشته رواج زیادی داشت و مانند ویروس کرونا افراد زیادی را به دام خود انداخت. در این روزها نیز میشنویم که این بیماری در گونههای مختلف برگشته و در حال انتقال است. البته گرچه امروزه این بیماری، تهدید جدی نیست، اما توجه به آن خالی از لطف نیست. از این رو ما در این مقاله از درمانگاه انصار قصد داریم درباره اینکه تب زرد چیست و این بیماری در چه کشورهایی رواج دارد صحبت کنیم.
تب زرد چیست؟
تب زرد یک بیماری ویروسی حاد و کشنده است که از طریق نیش پشه به انسان و سایر پستانداران منتقل میشود. این ویروس در حقیقت از طریق پوست وارد بدن انسان شده و به جریان خون او وارد میشود. به محض ورود ویروس به جریان خون و قبل از بروز هر گونه علائمی به سرعت تکثیر مییابد. جالب است بدانید که ویروس تب زرد نسبت به تغییرات فصلی و آبوهوایی مقاوم است و میتواند به صورت طولانی مدت در بدن پشه حامل آن باقی بماند. کبد، قلب، کلیه و غدد فوق کلیوی از جمله قسمتهایی از بدن هستند که بیشتر در معرض حمله این ویروس حاد قرار میگیرند.
علت بروز بیماری تب زرد چیست؟
همانگونه که پیشتر نیز به آن اشاره شد، نیش پشه آئدس اجیپتی اصلیترین عامل انتقال بیماری تب زرد است. با توجه به اینکه این بیماری بیشتر مردم کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی را درگیر میکند، مردم بومی این نواحی بر ضد این بیماری واکسینه میشوند. اما در بسیاری از موارد مسافرانی که به این نواحی سفر میکنند، در معرض ابتلا به این بیماری قرار میگیرند.
بنابراین شاید بهتر باشد چند هفته قبل از سفر به کشورهایی که احتمال ابتلا به ویروس در آنها بالا است، به پزشک مراجعه کنید و در صورت صلاحدید نسبت به دریافت واکسن تب زرد اقدام کنید.
علت بروز بیماری تب زرد چیست؟
تب زرد چه علائمی دارد؟
تب زرد یا همان طاعون زرد معمولا در روزهای ابتدایی ابتلا به آن علائم و نشانه خاصی را با خود به همراه ندارد. از این رو فرد مبتلا حدود ۳ الی ۶ روز اولیه بیماری خود با وجود آلودگی به ویروس بدون هیچ علائمی سپری میکند. پس از گذشت این زمان علائم حاد این بیماری خود را نشان میدهند. این علائم معمولا شامل موارد زیر است:
- تب و لرز
- سردرد
- دردهای عضلانی
- حالت تهوع
- استفراغ
- از دست دادن اشتها
- سرگیجه
- قرمزی چشم
- حسایت به نور
علائم مرحله حاد بیماری تب زرد معمولا طی چند روز پس از بروز فروکش میکنند. اما در برخی از افراد پس از طی چند روز علائم با شدت بیشتری خود را نشان میدهند و بیمار را وارد دوره سمی میکنند. دوره سمی بیماری تب زرد معمولا بسیار خطرناک است و در صورت کنترل نشدن ممکن است منجر به مرگ فرد مبتلا شود. علائم دوره سمی این بیماری عبارتند از :
1- زردی پوست بدن و صورت
2- زرد شدن سفیده چشم
3- دردهای شکمی مزمن
4- استفراغ
5- کاهش میزان ادرار
6- خونریزی از بینی، چشم و دهان
7- نارسایی کبد و کلیه
8- تشنج
9- اختلال عملکرد مغزی
10- کاهش تعداد ضربان قلب
راههای انتقال تب زرد
ویروس تب زرد یک RNA ویروس و متعلق به جنس Flavivirus است. این ویروس با ویروس غرب نیل، ویروس مولد آنسفالیت سنت لوئیس و ویروسهای آنسفالیتی ژاپنی مرتبط است. ویروس مولد این بیماری در افراد بهطور عمده از طریق نیش پشههای آلوده Aedes و یا Haemagogus منتقل میشود.
پشهها از طریق تغذیه از پری ماتهای آلوده (راستهای از پستانداران شامل انسان، شامپانزه و …) ویروس را به دست میآورند و سپس میتوانند ویروس را به دیگر پری ماتها (انسان یا غیرانسانی) انتقال دهند. افرادی که مبتلابه ویروس تب زرد هستند، به مدت کوتاهی قبل از شروع تب و تا ۵ روز بعد از شروع عفونت (که بهعنوان “ویرومیک” یا عفونت در خون خوانده میشود) ناقل بیماری هستند.
راههای انتقال تب زرد
پیامدهای بیماری تب زرد
- اکثر افراد آلوده بدون علامت و یا دچار یک بیماری خفیف با بهبودی کامل خواهند شد.
- در افراد مبتلابه علائم بیماری که بهبود مییابند، ضعف و خستگی ممکن است چند ماه طول بکشد.
- در میان کسانی که بیماری شدید دارند، ۲۰-۵۰٪ این افراد ممکن است بمیرند.
- کسانی که از تب زرد بهبود مییابند، بهطورکلی مصونیت طولانی در برابر عفونت بعدی دارند.
راههای درمان تب زرد
در حقیقت هیچ روش درمانی تایید شدهای برای درمان بیماری ویروسی تب زرد وجود ندارد. بنابراین درمان این بیماری تنها از طریق روشهای مراقبتی صورت میگیرد. تامین مایعات مورد نیاز و اکسیژن کافی، در کنار تنظیم فشار خون، تعویض خون بیمار در صورت نیاز، تامین خون از دست رفته، دیالیز برای افرادی که دچار نارسایی کلیه هستند و دریافت پلاسمای خون برای پیشگیری از انعقاد بهترین روش درمان برای افرادی است که دچار این بیماری هستند. در برخی از موارد میتوان از محلول اوآراس و پاراستامول نیز برای جبران کم آبی بدن و تنظیم تب بیمار نیز استفاده کرد. در صورتی بروز عفونت باکتریایی حاد نیز معمولا درمان با آنتی بیوتیک توصیه میشود.
نحوه تشخیص بیماری تب زرد
در مراحل ابتدایی ابتلا به بیماری تب زرد، معمولا این عارضه با بیماریهایی مانند مالاریا، حصبه، بیماریهای ریکتزیایی، خونریزی تبهای ویروسی، عفونتهای آربو ویروسی، لپتوسپیروز یا تب شالیزار، هپاتیت ویروسی و مسمومیت اشتباه گرفته میشود. زیرا علائمی مشابه با نشانههای این بیماریها دارد. اما تشخیص قطعی ابتلا به این بیماری تنها از طریق انجام آزمایش خون میسر میشود. زیرا نتایج آزمایش خون معمولا اطلاعات دقیقتری را در اختیار پزشک قرار میدهد.
واکسن تب زرد چیست و چه زمانی باید تزریق شود؟
واکسن تب زرد هم مانند بسیاری از واکسنها حاوی ویروس زنده ضعیف شده این بیماری است. با تزریق این واکسن بدن فرد واکسینه شده شروع به تولید پادتن میکند، از این رو میتواند از ابتلای فرد به نوع سمی این بیماری پیشگیری کند. تزریق واکسن طاعون زرد برای افراد بومی این مناطق یا مسافران و مهاجرانی که قصد رفتن به این مناطق را دارند و بالای ۹ ماه سن داشته باشند، بلامانع است.
تجویز این واکسن همراه با سایر واکسنها مانعی ندارد. اما در حالت کلی بهتر است همزمان یا با فاصله ۳۰ روزه از سایر واکسنهای ضعیف شده بیماری تزریق شود. دریافت واکسن فلج اطفال با هر فاصلهای از واکسن تب زرد قابل دریافت است. در صورت لزوم به دریافت واکسن MMR بهتر است یک فاصله ۳۰ روزه با واکسن تب زرد وجود داشته باشد. اما تزریق همزمان این واکسن با واکسن تک ظرفیتی سرخک، سرخجه و اوریون بلامانع است.
واکسن تب زرد
کشورهایی که نیاز به واکسیناسیون تب زرد دارند
ویروس زردرنگ به طور عمده در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری آفریقا و آمریکای جنوبی یافت میشود. اگر قصد سفر به کشورهایی که در زیر ذکر شده است دارید باید قبل از ورود واکسینه شوید:
- آنگولا
- بوروندی
- جمهوری آفریقای مرکزی
- کنگو
- ساحل عاج
- جمهوری دموکراتیک کنگو
- گویان فرانسه
- گابن
- غنا
- گینه بیسائو
- لیبریا
- مالزی
- نیجر
- سیرا لئون
- سورینام
در آخر
ما در این مقاله از درمانگاه انصار درباره موضوع بیماری تب زرد چیست توضیح دادیم و کشورهایی که قبل از ورود به آنها باید واکسن تب زرد را تزریق کنید به صورت لیست آوردیم تا در صورت مسافرت به این کشورها با خیالی آسوده سفر کنید. امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید.
