دستورالعمل‌های نمونه گیری برای مراجعین
◂ دستورالعمل جمع آوری نمونه کشت ادرار
- نیازی به محدودیت غذایی قبل از انجام آزمایش نیست.
- بهترین نمونه برای تشخیص عفونت های ادراری نخستین ادرار صبحگاهی است.
- دست های خود را کاملا با آب و صابون شسته و به خوبی با دستمال کاغذی خشک کنید.
- بانوان: با یک دست، چین های پوستی دستگاه تناسلی را از هم باز کرده و با یک دستمال یکبار مصرف مرطوب حاوی صابون اطراف پیشابراه و مقعد را از جلو به عقب تمیز کنید. سپس دستمال جدید برداشته و با آب مرطوب کنید و مجددا عمل تمیز کردن را انجام دهید و کاملا آبکشی نمایید. درب ظرف ادرار را باز کنید (تحت هیچ عنوان دست های شما نباید با سطح داخلی ظرف تماس پیدا کند).
سپس اول ادرار را در توالت تخلیه نموده و وسط ادرار را در ظرف مخصوص جمع آوری ادرار قرار دهید. آخر ادرار را نیز در دستشویی بریزید.
- آقایان: سر آلت را با یک دستمال یکبار مصرف مرطوب آغشته به صابون تمیز کنید و دستمال را دور بیندازید. سپس دستمال جدیدی برداشته و با آب مرطوب کرده و مجددا تمیز کردن را انجام دهید و مانند روش بالا میانه ادرار را جمع آوری نمائید.
- نوزادان: در مورد نوزادان و کودکان زیر دو سال باید از کیسه های سترون شده مخصوص جمع آوری (Urine Bag) استفاده کرد، کیسه باید متناسب با جنس کودک ( پسرانه یا دخترانه) باشد. این کیسه نباید بیش از 45 دقیقه به مجرای ادار متصل باشد. وقتی حدود 15-10 میلی لیتر ادرار در کیسه جمع شد جهت کشت و انالیز ادرار مناسب است.
- اگر طی دو هفته قبل دارو مصرف نموده اید حتما در مورد داروهای مصرفی خود قبل از نمونه گیری با آزمایشگاه مشورت کنید.
- اگر پزشک جهت عفونت کنونی آنتی بیوتیک تجویز نموده، آزمایش کشت ادرار حتما قبل از شروع آنتی بیوتیک انجام شود.
◂ دستورالعمل جمع آوری ادرار 12 ساعته
- ادرار را در ظرف مخصوصی که به شما تحویل داده شده است جمع آوری نمائید.
- در مورد برخی آزمایشات ماده نگهدارنده خاصی به ظرف اضافه شده که ممکن است سمی و خطرناک باشد لطفا آنرا دور نریخته و از تماس آن با بدن جدا خودداری فرمایید.
- در ساعت معینی ادرار کرده و آن را دور بریزد و از آن ساعت به بعد نمونه ادرار خود را به طور کامل در داخل ظرف به مدت 12 ساعت جمع آوری کند و در رأس ساعت پایانی ادرار مرحله آخر را در ظرف مخصوص آزمایشگاه بریزد .
- به طور مثال : رأس ساعت 7 شب با تخلیه کامل مثانه ادرار را دور ریخته و از این ساعت به بعد تا رأس ساعت 7 صبح روز بعد ( 12 ساعت) تمام حجم ادرار جمع آوری شده در مثانه را در ظرف مخصوص جمع آوری نماید. توجه شود که ادرار مربوطه به ساعت 7 صبح روز بعد که پایان 12 ساعت می باشد می بایست در ظرف مخصوص جمع آوری شود.
- ادرار جمع آوری شده را هرچه سریعتر به ازمایشگاه تحویل داده و در صورت تأخیر در یخچال نگهداری نمایید.
◂ دستورالعمل جمع آوری ادرار 24 ساعته
- ادرار را در ظرف مخصوصی که به شما تحویل داده شده است جمع آوری نمائید.
- در مورد برخی آزمایشات ماده نگهدارنده خاصی به ظرف اضافه شده که ممکن است سمی و خطرناک باشد لطفا آنرا دور نریخته و از تماس آن با بدن جدا خودداری فرمایید.
- در ساعت معینی ادرار کرده و آن را دور بریزد و از آن ساعت به بعد نمونه ادرار خود را به طور کامل در داخل ظرف به مدت 24 ساعت جمع آوری کند و در رأس ساعتی که روز قبل ادرار را دور ریخته است ادرار مرحله آخر را در ظرف مخصوص آزمایشگاه بریزد.
- به طور مثال : رأس ساعت 7 صبح با تخلیه کامل مثانه ادرار را دور ریخته و از این ساعت به بعد تا رأس ساعت 7 صبح روز بعد ( 24 ساعت) تمام حجم ادرار جمع آوری شده در مثانه را در ظرف مخصوص جمع آوری نماید. توجه شود که ادرار مربوطه به ساعت 7 صبح روز بعد که پایان 24 ساعت می باشد می بایست در ظرف مخصوص جمع آوری شود.
- ادرار جمع آوری شده را هرچه سریعتر به ازمایشگاه تحویل داده و در صورت تأخیر در یخچال نگهداری نمایید.
◂ دستورالعمل نمونه گیری جهت انجام آزمایش مدفوع (OP)
- 4 تا 5 روز پیش از نمونه گیری از درمان با روغن های کرچک یا روغن های معدنی، بیسموت، منیزیوم، ترکیبات ضد اسهال، تنقیه با باریوم و مصرف آنتی بیوتیک ها مگر به دستور پزشک معالج خودداری نمایید.
- نمونه مدفوع باید در ظرف پلاستیکی که از طرف آزمایشگاه در اختیار مراجعین قرار می گیرد، جمع آوری شود.
- توجه: چنانچه فرد آزمایش دهنده بستری است، نمونه را در یک ظرف خشک جمع آوری نموده و سپس با استفاده از چوب مخصوص (آبسلانگ)، نمونه را به ظرف برچسب دار آزمایشگاه منتقل نمایید.
- نمونه مدفوع نباید با دستمال کاغذی، صابون، ادرار یا آب مخلوط شود. ادرار می تواند برخی از انگل های فعال را از بین ببرد.
- نمونه های مشکوک به اسهال خونی باید بلافاصله به آزمایشگاه ارسال گردند.
- در صورت درخواست سه نوبت آزمایش مدفوع هر نوبت در یک روز یا یک روز در میان انجام شود و اگر فرد دچار یبوست باشد وی باید سه نمونه را حداکثر در فاصله زمانی 10 روز جمع آوری کند، مگر آنکه مدت زمان دفع بیش از این باشد.
- اگر نمونه مدفوع، اسهالی و لزج باشد باید سریعا به آزمایشگاه منتقل شود.
- در صورت مشاهده کرم و هر مورد مشکوک به آزمایشگاه اطلاع دهید.
- برای دادن نمونه مدفوع احتیاج به ناشتا بودن نیست.
- اگر درون قوطی مایع باشد مواظب باشید بیرون نریزد.
- اگر دارو مصرف می کنید حتما در مورد داروهای مصرفی خود قبل از نمونه گیری با آزمایشگاه مشورت کنید. همچنین اگر در طول دو هفته قبل از انجام آزمایش، داروهایی مانند تتراسایکلین و مترونیدازول مصرف نموده اید حتما به آزمایشگاه اطلاع دهید.
◂ دستورالعمل نمونه گیری جهت انجام آزمایش بررسی خون مخفی در مدفوع (OB)
- خانم ها یی که عادت ماهیانه هستند تا سه روز پس از پایان دوره فوق از انجام این آزمایش خودداری نمایند.
- چنانچه بیمار به بواسیر یا شقاق مقعد مبتلابوده و خونریزی واضحی از این ضایعات مشاهده می گردد، قبل از انجام آزمایش به آزمایشگاه اطلاع داده شود.
- چنانچه بیمار به علل مختلف دچار خونریزی از لثه ها یا مخاط دهان است، بلع خون از این ناحیه سبب مثبت شدن کاذب آزمایش می گردد.
- دو تا سه روز پیش از آزمایش و در طی دوره جمع آوری نمونه، از خوردن غذاهای دارای گوشت قرمز (بهتر است گوشت مرغ و ماهی نیز مصرف نگردد)، سبزیجات خام بخصوص شلغم، ترب و تربچه، قارچ، کلم بروکلی، گل کلم، پرتقال، موز، انگور، طالبی یا گرمک، خربزه، ترب کوهی خودداری شود.
- حداقل از هفت روز قبل از انجام آزمایش از مصرف داروهای سالیسیلات مانند آسپیرین، سایر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوبروفن، ایندومتاسین، دیکلوفناک سدیم، داروهای استروئیدی، کلشی سین، ویتامین C، آنتی اسیدها، ترکیبات آهن دار، ترکیبات یددار، دیورتیک های تیازیدی، رزرپین اجتناب گردد، در غیر این صورت به آزمایشگاه اطلاع داده شود. لازم به ذکر است که با توجه به تنوع داروهای مصرفی و امکان تداخل آنها با نتایج آزمایش بهتر است مصرف هرگونه دارو را قبل از انجام آزمایش به اطلاع پزشک معالج برسانید.
- نمونه مدفوع باید در ظرف مخصوصی که آزمایشگاه در اختیار شما قرار می دهد و تمیز، دردار و فاقد مواد نگه دارنده است، جمع آوری گردد.
- چنانچه به علتی امکان جمع آوری مستقیم مدفوع در ظرف نمونه گیری مقدور نباشد باید نکات زیر حتما رعایت گردد:
- قبل از اجابت مزاج، کف توالت باید کاملا شسته و عاری از مواد شوینده و پاک کننده باشد (ترجیحا بهتر است دوبار سیفون کشیده شود)
- پس از اجابت مزاج با استفاده از آبسلانگ یا اپلیکاتور، مقدار کمی از سطح رویی مدفوع را بدون اینکه با ادرار یا آب مخلوط گردد، در ظرف مخصوص قرار داده و درب آن محکم بسته شود.
- نمونه باید سریعا به آزمایشگاه تحویل داده شود در غیر اینصورت تا زمان رسیدن به آزمایشگاه در دمای معادل یخچال (8-2 درجه سانتیگراد) نگه داری شود و از قرار دادن نمونه ها در گرما یا در مجاورت نور خورشید خودداری شود.
- تاخیر در آزمایش می تواند تاثیر منفی بر نتایج این آزمایش داشته باشد.
- نمونه مدفوع نباید با ادرار یا سایر مواد آلوده شود.
◂ دستورالعمل تهیه نمونه جهت آزمایش مدفوع از نظر انگل اکسیور (اسکاچ تست)
- یک عدد لام شیشه ای از آزمایشگاه دریافت کنید.
- برای انجام نمونه گیری صبح زود قبل از آنکه بیمار از رختخواب بلند شود و اجابت مزاج نماید یک قطعه (5 سانتیمتر چسب نواری شفاف) را از طرف چسب دار آن محکم به ناحیه اطراف مقعد چسبانده و فشار دهید که در صورت وجود انگل یا تخم آن به سطح چسب دار نوار بچسبد.
- بعد از حدود 10 دقیقه چسب را بلند کرده و آنرا از طرف چسب دار روی لام شیشه ای بچسبانید.
- لام را در اولین فرصت و ترجیحا در شیفت کاری صبح به آزمایشگاه ارسال نمایید.
◂ دستورالعمل نمونه گیری قند خون 2 ساعت بعد از صبحانه( 2HPP)
- پس از اینکه نمونه خون برای اندازه گیری قند خون ناشتا از شما گرفته شد، صبحانه میل نمایید. حتی الامکان صبحانه هر روزه را همراه خود آورده و در آزمایشگاه صرف نمائید. توصیه می شود که صبحانه حاوی حداقل 75 گرم مواد قندی باشد. (از خوردن غذاهای غیرمعمول و همینطور عسل خودداری نمائید.)
- در مورد مصرف دارو و یا تزریق انسولین صبح روز آزمایش و طی دو ساعت انجام آزمایش با پزشک معالج هماهنگ نمائید.
- زمان شروع خوردن صبحانه ساعت را یادداشت کنید. نمونه گیری دقیقا 2 ساعت پس از زمان مذکور انجام می پذیرد.
- قبل از انجام نمونه گیری و در حین 2 ساعت آمادگی اکیدا از مصرف دخانیات اجتناب نمائید، زیرا باعث افزایش سطح گلوکز خون می گردد.
- پس از اتمام صبحانه، از خوردن هر نوع خوردنی و آشامیدنی خودداری نمائید. نوشیدن آب در حد لازم مانعی ندارد.
- قبل از انجام نمونه گیری و در حین 2 ساعت آمادگی، از انجام ورزش سنگین و هرگونه فعالیت بدنی غیرمعمول خودداری نمائید.
- مصرف استامینوفن قبل از آزمایش ممکن است باعث افزایش کاذب قند خون شود، بنابراین توصیه می شود که در صورت مصرف، موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
◂ توجه: صبحانه بیماران دیابتی برابر دستورپزشک معالج می باشد.
◂ دستورالعمل نمونه گیری برای آزمایش تحمل گلوکز GTT
- مراجعه کننده محترم توجه داشته باشید که برای نمونه گیری حداقل 3 الی 4 ساعت باید در آزمایشگاه حضور داشته باشید و توصیه شده است نمونه گیری بین ساعات 7 تا 9 صبح شروع شود.
- انجام نمونه گیری خون برای به دست آوردن قند خون ناشتا قبل از میل کردن شربت قند الزامی است.
- شربت قندی و یا پودر گلوکز را که همکاران بخش نمونه گیری به شما می دهند را در مدت 5 دقیقه بنوشید و بلافاصله فرد نمونه گیر را مطلع سازید تا ساعات نمونه گیری شما را جهت مراحل نمونه گیری بصوررت مکتوب به شما اعلام نماید.
- حتما در زمان های اعلام شده در آزمایشگاه حضور داشته باشید.
- در مورد مصرف دارو و یا تزریق انسولین صبح روز آزمایش و طی دو ساعت انجام آزمایش با پزشک معالج هماهنگ نمایید.
- در طول زمان انجام نمونه گیری ورزش نکنید و از استعمال دخانیات پرهیز کنید و هیچ غذایی میل نکنید، ولی بهتر است آب بنوشید.
- چنانچه شربت گلوکز خورده شده را استفراغ کردید حتما مسئول نمونه گیری را مطلع سازید.
- بعد از میل کردن شربت قند ممکن است دچار حالت سرگیجه، لرزش، دلواپسی، عرق کردن و ضعف شوید که این حالات گذرا هستند، ولی چنانچه این حالات به طول انجامیدند، حتما مسئول نمونه گیری را مطلع سازید.
پس از اتمام نمونه گیری می توانید غذای عادی روزانه خود را میل کنید
◂ دستورالعمل نمونه گیری برای آزمایش GCT
- برای آماده سازی و نمونه گیری حداقل 90 دقیقه وقت لازم است.
- ناشتا بودن برای این آزمایش ضروری نیست ولی باید از آخرین وعده غذایی حداقل 2 ساعت گذشته باشد.
- شربت قندی و یا پودر گلوکز که به شما داده می شود حاوی 50 گرم گلوکز است. لطفا آنرا ظرف مدت 5 دقیقه میل کنید.
- وقتی شربت را کاملا میل کردید ساعت را نگاه کرده به پرسنل نمونه گیری اطلاع دهید تا حتما روی برگه شما ثبت گردد و ساعت نمونه گیری به شما اطلاع داده شود.
- بعد از میل نمودن شربت تا زمان نمونه گیری از خوردن، سیگار کشیدن، آشامیدن و ورزش کردن خودداری کنید.
◂ دستورالعمل تهیه نمونه مایع منی
- ترجيحا از مصرف دارو بخصوص آنتي بيوتيك خودداري شود.
- نمونه باید ترجیحا“ در آزمایشگاه تهیه شود در غیر اینصورت نمونه باید در کمتر از 20 دقیقه به آزمایشگاه تحویل داده شود. در هنگام تحویل نمونه به آزمایشگاه زمان دقیق جمع آوری آن را به مسئول پذیرش اعلام نمائید.
- نمونه باید پس از 3 تا 5 روز پرهیز از نزدیکی تهیه شود، نمونه های که پیش از 2 روز و پس از 7 روز از آخرین نزدیکی جمع آوری شود برای آزمایش مناسب نیست.
- نمونه منی باید از طریق تحریک مصنوعی تهیه شده و در ظرف مخصوصی که از طرف آزمایشگاه در اختیار شما قرار داده شده جمع آوری گردد. نمونه جمع آوری شده توسط کاندوم برای آزمایش مناسب نیست.
- باید دقت شود که تمامی نمونه منی در ظرف مخصوص ریخته شود زیرا چنانچه فقط قسمتی از نمونه در اختیار آزمایشگاه قرار داده شود باعث بدست آمدن نتایج کاذب خواهد شد.
- قبل از ریختن نمونه بداخل ظرف بهتر است با چسباندن ظرف به بدن دمای آنرا به نزدیک درجه حرارت بدن ( 37 درجه ) برسانید.
- سعی کنید تا زمان تحویل نمونه به آزمایشگاه آنرا در دمایی نزدیک به درجه حرارت بدن ( 37 درجه ) نگهداری کنید.
◂ دستورالعمل نمونه گیری خلط
- نمونه صبحگاهی مناسب تر است.
- 1 تا 2 ساعت قبل از گرفتن نمونه خلط چیزی خورده نشود.
- قبل از نمونه گیری دهان با آب و یا سرم فیزیولوژی شستشو داده شود.
- ظرف را باز کرده نفس عمیق از راه بینی کشیده و برای لحظه ای نفس خود را در سینه حبس کنید و با سرفه عمیق خلط خود را داخل ظرف استریل تخلیه نمایید. (سعی شود خلط با آب دهان مخلوط نشود و یا آب دهان به جای خلط داده نشود. توجه: آب دهان شفاف و رقیق است ولی خلط چسبندگی دارد)
- اگر دفع خلط با سرفه عمیق برای بیمار مشکل است می توان به ضربه زدن به قفسه سینه تولید خلط را تحریک کرد.
- چنانچه نمونه گیری در منزل انجام شود، نمونه را پس از جمع آوری بلافاصله و حداکثر در کمتر از یک ساعت به آزمایشگاه برسانید.
- در مورد نمونه های چند نوبته هر روز یک نوبت انجام شود و پس از جمع آوری نمونه در کمتر از یک ساعت به آزمایشگاه برسد.
- توجه شود مشخصات بیمار روی بدنه ظرف ثبت شده باشد.
◂ دستورالعمل قبل از آزمون پوستی توبرکولین یا مانتو PPD
- محل تزریق توسط فردی که آزمایش را برای شما انجام می دهد با خودکار روی پوست شما مشخص می شود. لطفا در صورت پاک شدن یا کمرنگ شدن اثر خودکار آنرا مجدد پررنگ نمایید تا در زمان خواندن آزمایش مشکلی ایجاد نشود.
- نتیجه آزمون بعد از 72-48 ساعت بایستی قرائت شود. در این زمان از استحمام خودداری نمایید. از آنجایی که آزمایش روی بدن فرد انجام می شود بدیهی است که حتما خود شخص باید بعد از 48 الی 72 ساعت به آزمایشگاه مراجعه کند.
- بعد از انجام تزریق ممکن است افزایش ضخامت و سفتی و همچنین قرمزی در پوست ناحیه تزریق رویت گردد. لطفا نگران نشوید. این واکنش در صورت برخورد قبلی با باسیل سل یا انجام واکسیناسیون BCG مشاهده می شود.
- اگر در گذشته یا اخیرا واکسن BCG زده اید زمان تزریق واکسن را به بخش نمونه گیری اطلاع دهید.
- لطفا در صورت احساس خارش در محل تزریق آنرا تحریک نکنید.
- چنانچه به دلایلی بعد از 72 ساعت، مراجعه به آزمایشگاه برای شما مقدور نمی باشد با پزشک خود تماس گرفته و او را مطلع سازید تا توسط ایشان بررسی شوید.
- محل تزریق آزمایش را به مدت 24 الی 72 ساعت نخارانید و آب نزنید.
- برای افرادی که اخیرا نتیجه آزمایش توبوکولین آنها مثبت شده نباید این آزمایش را انجام داد. بنابراین این موضوع را به آزمایشگاه اطلاع دهید.
- برای خانم حامله فقط با دستور کتبی پزشک معالج می توان این آزمایش را انجام داد.
- حتی الامکان تا خواندن آزمایش به جای وضو گرفتن، تیمم کنید.
◂ دستورالعمل نمونه گیری برای آزمایش بعد از نزدیکی PCT
- زمان مساعد توصیه شده برای انجام آزمایش طبق دستور پزشک معالج می باشد.
- سه روز قبل از آزمایش از تماس جنسی پرهیز گردد (همسر سه روز قبل از آزمایش انزال نداشته باشد).
- 48 ساعت قبل از مقاربت استفاده از کرم های واژینال ممنوع است.
- بعد از مقاربت طبیعی در منزل 15 تا 30 دقیقه از حرکت خودداری کنید و در حالت خوابیده بمانید و تا زمان انجام نمونه گیری ادرار نکنید و دوش نگیرید.
- زمان نمونه برداری مناسب و توصیه شده 1 تا 5 ساعت بعد از نزدیکی است، بنابراین در زمان مناسب در آزمایشگاه حضور یابید، مگر در مواردی که پزشک معالج دستورالعمل دیگری داده باشد.
◂ دستورالعمل نمونه گیری جهت آزمایش پرولاکتین
پرولاكتين هورموني است كه از غده هيپوفيز ترشح مي شود،براي اندازه گيري صحيح آن خواهشمند است به موارد زير توجه فرمائيد:
1- نمونه گيري در صبح و بين 2 تا 4 ساعت پس از بيدار شدن شما از خواب بايد انجام شود.
2- تحريك و تماس جنسي در شب قبل و استرس و اضطراب در زمان نمونه گيري برروي ميزان پرولاكتين خون اثر مي گذارد.
3- ترجيحا در شرايط ناشتا مراجعه فرمائيد.
توصيه مي شود در روز خونگيري حدود نيم ساعت در آرامش كامل در آزمايشگاه حضور داشته باشيد.